Cà chua là thực vật có chứa nhiều Lycopene (chất chống oxi hóa mạnh) và các vitamin A, C thiết yếu trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Đây cũng là nguyên liệu nấu ăn cơ bản: có thể ăn trực tiếp, làm sốt hoặc nấu chín. Có rất nhiều loại đất được sử dụng để trồng cà chua, tuy nhiên hiện nay, nhiều người đã và đang ứng dụng thủy canh với loại cây trồng phổ biến này, vì tính đơn giản và hiệu quả mà mô hình này mang lại.
Cà chua thủy canh có thể được trồng ở những không gian nhỏ hẹp (khu ban công) và có ánh sáng. Tuy nhiên, để có thể quan sát trực tiếp sự sinh trưởng của cây, hãy trồng chúng trong nhà kính. Nếu là người mới biết đến thủy canh lần đầu, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng dụng cụ thủy canh đơn giản có kèm theo hệ thống tưới nhỏ giọt.
NHỮNG YẾU TỐ CẦN LƯU Ý
Để năng suất cây trồng đạt hiệu quả cao nhất, bạn cần lưu ý đến những yếu tố sau:
Độ pH lý tưởng của dung dịch dinh dưỡng của cà chua nằm trong khoảng 5.9 – 6.4. Dùng dung dịch kali hydroxide (KOH) (khi nồng độ pH thấp) và axit photphoric (H3PO4) (khi nồng độ pH cao) để cân bằng pH. Cần chú ý theo dõi nồng độ pH dung dịch thường xuyên bằng cách kiểm tra với máy đo pH (đi kèm với dụng cụ thủy canh) để đảm bảo quá trình sinh trưởng của cây diễn ra thuận lợi.
Vào giai đoạn trưởng thành, cà chua cần được chiếu sáng 16 tiếng liên tục để lớn nhanh và ra quả nhiều hơn. Bạn có thể sử dụng các loại đèn nhân tạo như halogen hoặc huỳnh quang để đảm bảo lượng ánh sáng phù hợp cho cây. Nếu không có 1 trong 2 loại đèn trên, hãy chọn loại đèn phù hợp với khu vườn của bạn.
Nếu cây cà chua đạt chiều cao hơn 2 feet, bạn cần trang bị vòng giá đỡ. Cách tốt nhất là sử dụng dây thừng treo và cố định phần thân cây. Khi cây lớn lên, hãy buộc dây thừng quanh cây, nhờ đó lá cây sẽ hấp thụ ánh sáng nhiều hơn và kích thước cây sẽ lớn hơn.
Nhiệt độ lý tưởng cho cà chua là 18°C - 25°C vào ban ngày và 12°C - 18°C vào ban đêm.
Cây cà chua tự thụ phấn để ra quả. Nếu bạn trồng trong nhà kính, cây sẽ không thể tự thụ phấn được, vì thế bạn cần phải thụ phấn bằng tay. Công đoạn này đòi hỏi sự kiên nhẫn, bởi bạn sẽ phải đợi đến khi cây bắt đầu ra hoa.
Cách đơn giản nhất mà bạn có thể làm là bóp nhẹ các cánh hoa với nhau. Một cách làm phổ biến khác là buộc một bàn chải đánh răng vào sau hoa cà chua để phấn hoa được rải đều.
HƯỚNG DẪN TRỒNG
Với cách trồng thủy canh, cà chua sẽ không bị giảm chất lượng, mất đi hương vị và giá trị dinh dưỡng. Ngược lại, nếu sử dụng đúng liều lượng dung dịch dinh dưỡng với tần suất hợp lý, hương vị của cà chua sẽ được nâng tầm.
Đầu tiên, hãy xác định vị trí phù hợp để trồng cà chua. Để làm được điều này, việc tính toán khả năng sinh trưởng của cà chua là điều kiện cực kỳ quan trọng. Ánh sáng và đất là hai yếu tố cần thiết cho cây cà chua ra hoa, kết trái, do vậy hãy chọn những nơi có lớp nền đất sâu và giàu dinh dưỡng, đồng thơi cũng đủ độ rộng để đón ánh nắng.
Sau khi đã xác định vị trí trồng, hãy bắt đầu công đoạn gieo hạt. Không nên chọn những loại hạt bán sẵn vì những loại hạt này rất dễ mắc sâu bệnh hoặc có chất lượng không cao.
Chất lượng cây cà chua phụ thuộc rất nhiều vào sự phát triển của rễ cây. Nếu rễ cây không vững chắc, cây sẽ không thể sinh trưởng và không ra quả nhiều. Với những người mới trồng, cần đảm bảo đủ không gian để rễ cây vươn dài hơn.
Tiếp theo, gieo hạt trong bông khoáng (Rockwool) đã được ngâm từ trước và ủ kín trong khay trồng ở nhiệt độ 20° - 25°C. Khi hạt bắt đầu nảy mầm, bỏ khay cho để hạt ra ngoài ánh sáng 12 tiếng mỗi ngày. Trong vòng 2 tuần, cây sẽ bắt đầu lên lá non; khi đó cần đưa chúng vào hệ thống thủy canh.
Người trồng cần để ý theo dõi cây thường xuyên để phòng bệnh cho cây. Cần lưu ý che phủ cây bằng lá để giữ nhiệt độ cho cây cũng như giữ lượng nước cần cho rễ cây phát triển.
Trên đây là các bước để bạn có thể trồng cà chua thủy canh. Hy vọng bạn sẽ có được một vụ thu hoạch cà chua bội thu và tiết kiệm được chi phí.
Khí canh (Aeroponics) là hệ thống trồng vườn sử dụng thùng chứa để đựng cây, giữ cho rễ treo lơ lửng trong không khí. Rễ cây tiếp nhận chất dinh dưỡng được phun trực tiếp dưới dạng khí. Hệ thống cho phép tăng diện tích tiếp xúc của rễ cây với không khí và cây trồng vẫn phát triển tốt dù với tốc độ chậm hơn khi trồng trên đất.
Như đã giới thiệu ở trên, cây trồng trong hệ thống khí canh sinh trưởng nhờ tiếp nhận chất dinh dưỡng dưới dạng khí.Hệ thống này cũng cho phép người trồng trực tiếp quan sát giai đoạn sinh trưởng cũng như biết được về cấu trúc của từng cây trồng. Do vậy bạn cũng có thể sử dụng hệ thống này ngay trong gia đình của mình.
KHÁI QUÁT
Từ xa xưa, bản thân thiên nhiên vốn đã là một hệ thống khi canh hoàn hảo. Có rất nhiều giống hoa lan được tìm thấy ở các khu rừng nhiệt đới. Chúng mọc trên các tán cây mà không mọc trên đất. Rễ của chúng mọc ở vùng có nhiều sương và hấp thụ dinh dưỡng từ hơi nước trong không khí. Vì thế, chúng có thể sinh trưởng ở độ cao hàng trăm feet so với mặt đất.
PHÂN LOẠI HỆ THỐNG KHÍ CANH
Có 3 loại hệ thống khí canh:
Đây là mô hình khí canh sử dụng hệ thống vận chuyển dung dịch dinh dưỡng nhỏ giọt áp suất thấp, thường được sử dụng cho những khu vườn có quy mô nhỏ. Tuy nhiên, cần lưu ý khi sử dụng hệ thống này vì các chất độc hại tích tụ trong dung dịch dinh dưỡng sẽ tạo nên vi khuẩn có hại cho rễ cây.
Sử dụng hệ thống bơm nước áp suất cao để vận chuyển dung dịch dinh dưỡng, đồng thời hỗ trợ việc lọc khí và khử trùng nước. Kiểu mô hình này thích hợp với những khu vườn rộng.
Nhờ áp dụng kỹ thuật công nghệ tiên tiến, cùng với hệ thống áp suất cao và khả năng thu thập dữ liệu, đây là hệ thống có quy mô lớn và tiêu tốn nhiều chi phí hơn so với hai hệ thống kể trên. Hệ thống này còn bao gồm các thiết bị duy trì và kiểm soát giống cây trồng như bộ đếm thời gian, cảm biến, thiết bị chiếu sánh ánh sáng và các bộ điều khiển bảo trì hệ thống khác.
CÁCH LẮP ĐẶT
Nhiều người thường không muốn lắp đặt hệ thống khí canh vì cho rằng hệ thống này khá phức tạp. Tuy nhiên đây là một quan niệm sai lầm! Ngược lại, việc lắp đặt cực kỳ đơn giản và có thể đặt ở bất cứ vị trí nào, dù là trong nhà kính hay sân sau. Đầu tiên, người trồng cần gieo hạt trong thùng chứa để có thể thu hoạch được các loại rau củ quả cho gia đình.
Hệ thống khí canh không sử dụng đá để cung cấp dinh dưỡng. Thay vào đó hệ thống sử dụng hồ chứa và các kênh được đục lỗ (với bán kính khoảng 7-8 inch) để giữ cây kèm theo các đường dẫn nước (bán kinh 1.5 inch).Mỗi kênh đều có một hệ thống bơm đóng vai trò là khoáng chất trung gian, phun trực tiếp các chất dinh dưỡng và khoáng chất lấy từ hồ chứa lên các rễ cây.
Thật đơn giản phải không? Bạn có thể lắp đặt hệ thống này ở không gian vườn nhỏ, đảm bảo năng suất thu hoạch cao; hoặc bạn cũng có thể biến nó trở thành mô hình kinh doanh gia đình. Với những người mới biết đến khí canh lần đầu, thì khoảng sân sau nhà sẽ là nơi lý tưởng để bạn tân dụng làm không gian lắp đặt hệ thống này.
LƯU Ý
Nói về các thiết bị bơm được sử dụng trong hệ thống khí canh, máy bơm chìm MAG với công suất 250 gallon/giờ được sử dụng cho các vòi phun nước siêu nhỏ 360 độ. Một số hệ thống khí canh sử dụng máy tạo sương siêu âm để tạo các phân tử dinh dưỡng thay vì dùng bơm.
CÁC CÂY TRỒNG PHÙ HỢP VỚI HỆ THỐNG KHÍ CANH
ðThảo mộc, ví dụ: bạc hà, gừng, cây tầm ma, v.v
ðCây thân leo, ví dụ:cà chua, tomatillos, cà tím, dâu tây và dưa hấu
ðCây ăn lá, ví dụ: xà lách,
LỢI ÍCH CỦA CÂY TRỒNG KHÍ CANH
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh các cây trồng khí canh thường có lượng dinh dưỡng cao hơn so với cây trồng thông thường ,các loại rau, củ, quả và thảo mộc sẽ thơm ngon và bổ dưỡng hơn. Nhìn chung, hệ thống này cải thiệnhương vị sản phẩm.
Việc làm vườn với hệ thống khí canh hoàn toàn dễ dàng và thú vị. Toàn bộ quá trình từ gieo trồng đến thu hoạch cũng khá đơn giản mà đảm bảo sản phẩm rau, củ không bị sâu, bệnh hay thối rễ. Hệ thống có thể được áp dụng trong nhà hoặc ngoài trời – tối đa hóa năng suất cây trồng. Bạn và gia đình sẽ có những phút giây cùng nhau lao động vui vẻ.
Điều kiện để gieo trồng trong hệ thống khí canh gần như không đổi tại bất kỳ thời điểm nào trong năm. Bạn có thể trồng cây ăn quả, rau xanh suốt cả năm – mang lại năng suất thực sự dồi dào. Thực tế là cây trồng có thể được thu hoạch khoảng 6 lần mỗi năm, thay vì chỉ một hoặc hai lần.
Hệ thống khí canh chỉ tốn diện tích rất nhỏ ngay cả khi được đặt trong nhà. Do vậy kĩ thuật gieo trồng này khá thích hợp với dân cư ở thành thị.
Do rễ của cây bị treo lơ lửng trong không khí ẩm, và chất dinh dưỡng được phun thường xuyên vào rễ nên sẽ không có cơ hội để bụi bẩn xâm nhập.
KẾT LUẬN
Các cây trồng trong hệ thống khí canh được đặt trong các bình chứa và treo trên hệ thống tưới nước sử dụng máy bơm và đầu phun sương để đưa chất dinh dưỡng vào rễ cây.
Thủy canh là một phương pháp canh tác từ thời cổ đại và tồn tại đến hàng trăm năm. Tên gọi của phương pháp này xuất phát từ từ“Hydroponos”trong tiếng Hy Lạp: “hydro” nghĩa là nước và “ponos” nghĩa là lao động.
Trong suốt nhiều thế kỷ, nhiều nhà khoa học và chuyên gia nông nghiệp đã nghiên cứu và thử nghiệm phương pháp thủy canh với nhiều hình thức khác nhau; một trong số đó là cách trồng cây trên những khu đất không thể canh tác được.
Khoảng 70 năm trước, thủy canh bắt đầu được ứng dụng trong không gian vũ trụ, bởi đối với các nhà khoa học, phương pháp này dễ thích nghi với những điều kiện môi trường lâu dài. Hiện tại nghiên cứu này vẫn đang được tiến hành một cách thuận lợi.
Ban đầu, các nghiên cứu về thủy canh chỉ mang tính giả thuyết, nhưng giờ đây thủy canh trở thành một ngành công nghiệp nuôi trồng được chính phủ và cả thế giới biết tới. Phương pháp này mang lại rất nhiều ứng dụng thực tiễn trong đời sống bởi thiết bị công nghệ đa dạng, phong phú, dễ sử dụng.
Theo thời gian, canh tác thủy canh đã có những bước nhảy vọt vượt bậc.
Ngày xưa, dưa chuột được dùng làm vật cống nạp cho hoàng đế La Mã, Tiberius. Chúng được trồng tại các phiến đá lớn và đó là loại cây đầu tiên trong lịch sử được trồng trong nhà kính. Tuy nhiên, phương pháp này hầu như không được sử dụng trong vòng 1500 năm.
Chỉ đến khi thế chiến 2 nổ ra, thủy canh mới thực sự có bước đột phá lớn. Trong thời kỳ này, quân đội đóng quân trên những hòn đảo có điều kiện tự nhiên không thuận lợi cho việc sinh trưởng của cây. Khi đó phương pháp khoa học kỹ thuật bắt đầu được ứng dụngvào thủy canh để cho ra đời những loại rau củ tươi ngon, tạo chế độ dinh dưỡng cân bằng phục vụ bữa ăn hàng ngày cho quân đội.
Lịch sử của phương pháp thủy canh được cho là bắt nguồn từ 400 năm về trước. Ngày nay, nhiều tài liệu cổ đại về khoa học thủy canh (trồng cây trong nước) có thể tìm thấy tại thư viện Anh. Các bản ghi chép bằng chữ tượng hình Ai Cập cũng mô tả chi tiết về quá trình này. Điều này có thể lý giải vì sao phương pháp thủy canh tồn tại lâu đến như vậy. Mặc dù vậy, thủy canh cũng chứng kiến những bước phát triển đáng kinh ngạc.
Trong giai đoạn thế kỷ 17-18, nhà kính không được sử dụng thường xuyên. Những nhà kính đầu tiên thường sử dụng loại thủy tinh cho mái dốc, về sau chúng được dùng cho các cạnh và mái nhà. Nhà kính thường được sử dụng để trồng các loại hoa quả (nho, dâu tây, dưa, đào) cho tầng lớp trung lưu, nhưng hiếm khi các loại rau được trồng ở đây. Chỉ người giàu có mới có thể sở hữu được những loại rau củ quả tươi hàng năm.
Cuốn sách “Sylva Sylvarum” (viết bởi tác giả Francis Bacon) xuất bản lần đầu tiên vào năm 1627 đã diễn tả chi tiết quá trình trồng cây không cần đất.Kể từ đó, phương pháp này đã được rất nhiều ngườinông dân ứng dụng trong việc sản xuất và thu hoạch các thực phẩm rau, củ, quả sạch.
Vào năm 1699, John Woodward đã thực hiện thí nghiệm về trồng cây trong nước. Ông nhận thấy rằng những cây trồng ở vùng nước bẩn sinh trưởng tốt hơn những cây trồng ở vùng nước sạch hoặc nước chưng cất.Từ đó ông kết luận: cây trồng sinh trưởng nhanh hơn khi tiếp nhận chất dinh dưỡng từ nước và đất; tuy nhiên những cây được trồng trong môi trường nước có chứa đất và sau đó bị rút nước thì khỏe mạnh hơn. Thời đó, nhiều nông dân tin rằng hạn hán là nguyên nhân gây ra thất thu vụ mùa, do chất dinh dưỡng đều tập trung ở nước, bất kể chất lượng của đất như thế nào.
Năm 1842, các nhà khoa học kết luận có 9 yếu tốảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng. Từ năm 1859-1865, các nghiên cứu của hai nhà thực vật học người Đức Julius Von Sachs và Wilhelm Knop là tiền đề cho sự phát triển của kỹ thuật trồng cây không dùng đất.
Trong giai đoạn 1925 - 1935, Trạm thí nghiệm Nông nghiệp New Jersey đã thử nghiệm cát với hệ thống thủy canh để sản xuất cây trồng quy mô lớn. Cùng thời điểm đó, Trạm thí nghiệm nông nghiệp California cũng thực hiện một thử nghiệm tương tự.
Sau Thế chiến 2, hầu hết các bang vùng tây nam nước Mỹdùng sỏi vào việc trồng cà chua và dưa chuột, tuy nhiên cách làm này không thực sự hiệu quả và không còn được sử dụng cho đến ngày nay.
Thuật ngữ “thủy canh” được William Gericke sử dụng lần đầu tiên vào những năm 20 của thế kỷ XX, khi ông thử nghiệm trồng cà chua trong nước và cây đạt độ cao 25 feet. Ông cũng chính là người đầu tiên ứng dụng thủy canh trong lĩnh vực nông nghiệp. Không lâu sau đó, Dennis Hoagland đã phát triển dung dịch dinh dưỡng mà ngày nay được sử dụng trong hệ thống thủy canh hiện đại.Dung dịch của Dennis, bao gồm các vi chất dinh dưỡng như lưu huỳnh, sắt và magie, lần đầu tiên được sử dụng như là dung dịch cần thiết cho việc trồng cây ở quy mô nhỏ. Ban đầu, nhiều người khá hoài nghi về hệ thống thủy canh, tuy nhiên về sau hệ thống này chính thức được sử dụng rộng rãi vào những năm 30 của thế kỷ XX.
Đến những năm 90 của thể kỷ XX, hệ thống thủy canh thực sự phát triển khi có nhiều phátminh mới trong việc trồng cây không dùng đất ra đời, điển hình là hệ thống trồng cây nuôi cá (Aquaponics) và khí canh (Aeroponics). Hệ thống trồng cây nuôi cá là sự kết hợp giữa nuôi trồng thủy sản bằng cách nuôi cá trong hồ chứa và hệ thống thủy canh, tạo ra mối quan hệ cộng sinh giữa cá và cây trồng. Đối với hệ thống khí canh, các chất dinh dưỡng được phun trực tiếp vào rễ cây, kích thích cây tăng trưởng.
Hiện nay, ngày càng có nhiều người trồng chuyển hướng sang nuôi trồng thủy canh – lý do là bởi hệ thống này kích thích cây tăng trưởng nhanh và cho phép người trồng kiểm soát môi trường cây trồng. Thủy canh làm giảm đáng kể mối lo ngại về cỏ dại, các côn trùng gây bệnh và các bệnh về cây do nguồn đất gây ra. Đối với những người trồng có nền kinh tế phát triển, sản lượng cao và thu hoạch nhanh là những lý do khiến họ trồng thủy canh. Giờ đây, phương pháp thủy canh đã được phổ biến rộng rãi đến những người làm vườn tại nhà.
Ngày nay, nhiều người đã bắt đầu tự trồng các loại rau củ tươi ngon cho chính mình và người thân trên những khu vườn thủy canh. Những ứng dụng tuyệt vời của hệ thống thủy canh đã được nhiều giáo viên đưa vào trong bài giảng của mình. Và cũng nhờ hệ thống này, nhiều người làm vườn đã biến nó thành mô hình kinh doanh và các sản phẩm thu hoạch được được bán cho các siêu thị và nhà hàng.
Nguyên tắc hoạt độngcủa hệ thống Aquaponics khá đơn giản: hoa quả, rau củ và cây cảnh lấy chất dinh dưỡng từ cá được nuôi trong môi trường nước giàu dinh dưỡng (không có chất hóa học). Các chất dinh dưỡng này hoàn toàn có nguồn gốc hữu cơ và có độ cân bằng tương đối ổn định. Đôi khi, các chất dinh dưỡng bổ sung cần được thêm vào để tạo nên mội trường sinh thái cân bằng hơn, điều này có thể giải quyết bằng cách tăng số lượng cá hoặc cân bằng dinh dưỡng cho chúng. Tuy nhiên, nguyên liệu chính cần để duy trì hệ thống là thức ăn cho cá.
Ngược lại, hệ thống Hydroponics (thủy sinh) cho phép trồng cây mà không cần dùng đất. Các cây được trồng trên các giá thể, và rễ cây của chúng hấp thụ các dung dịch dinh dưỡng. Ngoài ra, một ưu điểm khác của hệ thống này là người trồng không cần phải làm sạch định kỳ để ngăn ngừa sự tích tụ của các chất dinh dưỡng.
Hiện nay, nhiều người lo ngại về các loại cây trồng bị tẩm hóa chất hoặc thuốc trừ sâu; tuy nhiên với hệ thống Aquaponics, người trồng có thể thu hoạch cây trồng và cá sạch tự nhiên mà không cần dùng bất cứ loại thuốc trừ sâu nào. Bạn có thể yên tâm tận hưởng bữa ăn cùng gia đinh với các loại rau củ quả hữu cơ tự nhiên, an toàn và chất lượng.
Một số cây rễ sâu trồng trong hệ thống Hydroponics thường không có được nhiều chất dinh dưỡng như các cây rễ nông (ví dụ: cây rễ củ thường hấp thụ ít chất dinh dưỡng hơn các cây rễ chùm). Để giải quyết vấn đề này, người trồng phải trồng cây rễ củ trong chậu có bán kính khoảng ¼ inch, sau đó trồng chúng trong khu vườn sử dụng hệ thống này. Quả là một công đoạn vất vả phải không?
Aquaponics là một lựa chọn khác song hành với Hydroponics – các chất thải của cá trong Aquaponics là nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên, có thể được sử dụng làm phân bón cho Hydroponics.
Hệ thống Hydroponics thường sử dụng các loại dung dịch chiết xuất từ phân bón hóa học để trồng rau.Những hóa chất này có thể ảnh hưởng tới nồng độ pH của nước, do đó cần phải xả nước thường xuyên để loại bỏ phân bón dư thừa. Tuy nhiên nếu không biết loại bỏ đúng cách, hệ thống có thể gây ảnh hưởng tới hệ sinh thái và sức khỏe con người.
Hệ thống Aquaponics kết hợp với hệ thống Hydroponic và hệ thống thủy canh để duy trì ổn định việc thu hoạch sản phẩm trong môi trường lành mạnh. Trong môi trường thủy canh, các chất thải của cá trong hệ thống thủy canh sẽ nổi lên mặt nước, tăng độc tính cho các loài cá. Nguồn nước này sẽ bị loại bỏ hoặc được đổ trực tiếp vào hệ thống Hydroponic, làm nguồn dinh dưỡng cho cây trồng.Nguồn nước tinh khiết còn lại sẽ được đổ trở lại vào môi trường thủy sinh.
Ngoài ra, việc trồng cây theo hệ thống Hydroponic yêu cầu chi phí về hóa chất rất cao và đòi hỏi nhiều thời gian, tiền bạc và sức lực. Nguồn dinh dưỡng cần phải được sử dụng đúng liều lượng để cho cây phát triển đạt hiệu quả cao nhất. Ở một số trường hợp, các hóa chất này thường sẽ làm giảm chất lượng và mùi hương tự nhiên của cây so với những cây trồng hữu cơ ở hệ thống Aquaponics. Hơn nữa, chúng có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe đối với những người tiêu dùng muốn thay đổi thói quen ăn uống của mình, từ các loại cây trồng tự nhiên sang các loại cây trồng theo phương pháp Hydroponics.
VÌ SAO HỆ THỐNG AQUAPONICS MANG LẠI HIỆU QUẢ TỐT HƠN SO VỚI HYDROPONICS?
Khi trồng cây theo hệ thống Hydroponics, dinh dưỡng cho cây cần phải được cung cấp thường xuyên để duy trì sự sống. Nguồn nước cần phải được lọc sạch thường xuyên để loại bỏ chất dinh dưỡng dư thừa. Tuy nhiên, hệ thống Aquaponics cho phép người trồng trồng mọi loại cây, bao gồm cả những cây được trồng trên các khay trồng. Người trồng cũng có thể thêm hệ thống lọc để loại bỏ chất bẩn trong nước.
Các loại cây trồng trong hệ thống Aquaponics thường đảm bảo an toàn vệ sinh hơn so với các cây trồng theo hệ thống Hydroponics – lý do là bởi các chất dinh dưỡng cho cây trồng có nguồn gốc tự nhiên (chất thải của cá).
ĐẶC ĐIỂM CHUNG
Cả hai hệ thống này có thể được lắp đặt ở mọi địa điểm và thường có chi phí thấp hơn so với phương pháp trồng truyền thống. Bạn là người quyết định vị trí lắp đặt hệ thống và vị trí phù hợp cho việc thu hoạch cây trồng. Bạn cũng có thể trồng cây theo chiều dọc để tăng sản lượng thu hoạch.
KẾT LUẬN
Như đã nói ở trên, hệ thống Aquaponics bao gồm phương pháp thủy cảnh và hệ thống Hydroponics. Việc kết hợp này sẽ giúp người trồng thu hoạch một cách an toàn và tiện lợi hơn. Lý do là bởi các cây trồng tiếp nhân nguồn dinh dưỡng tự nhiên từ cá, đặc biệt là chất thải của chúng có chứa ammoniac thuận lợi cho sự phát triển của cây. Tuy nhiên, lượng chất thải quá nhiều sẽ không tốt cho sức khỏe, do vậy cần phải xả bớt. Chất thải bị xảđược vi khuẩn chuyển hóa thành các phân tử nitrat và nitrit.
Như vậy, sử dụng hệ thống này sẽ giúp bạn duy trì sự sinh trưởng của cây trồng lâu hơn.
LỰA CHỌN HỆ THỐNG PHÙ HỢP VỚI NHU CẦU CỦA NGƯỜI TRỒNG
Những người yêu cá sở hữu bể cá cảnh lớn có thể tận dụng làm môi trường trồng rau củ theohệ thống Aquaponics.Tuy nhiên, nếu bạn là người không thích cá hoặc cảm thấy việc lắp đặt hệ thống khá phức tạp, hệ thống Hydroponics là một lựa chọn phù hợp. Nhìn chung, cả hai hệ thống Aquaponics và Hydroponic đều mang lại nguồn rau củ dồi dào cho bạn, nhưng Aquaponic sẽ bao gồm thêm cả việc nuôi cá.
Tất cả thành phần của một hệ thống thủy canh hoạt động gần như đồng thời với nhau. Nếu bạn đã hiểu những điều cơ bản về cách thức hoạt động của nó thì bạn sẽ ít gặp khó khăn hơn khi bảo trì hệ thống.
Cũng giống như bất kỳ hệ thống nào, sẽ có lúc hệ thống vườn thủy canh gặp phải một số vấn đề, có thể liên quan đến nguồn cung dinh dưỡng, sâu bọ, bệnh cây, sự oxy hóa và nhiều hơn thế. Bài viết này sẽ chỉ ra 6 vấn đề thường gặp đối với vườn thủy canh.
Việc cung cấp oxy cho rễ cây là một trong những vấn đề phổ biến của hệ thống thủy canh. Nếu hệ thống sử dụng các ống dẫn PVC có đục lỗ thì hiện tượng nghẽn khí ở vùng rễ cây là vấn đề cần quan tâm.
Để khắc phục điều này bạn cần có giải pháp dưỡng khí hiệu quả, chẳn hạn như sử dụng các bệ nâng hoặc giàn bơm thích hợp cho hệ thống thủy canh.
Một vấn đề cần lưu tâm khác là bảo đảm nguồn dinh dưỡng đầy đủ cho cây trồng. Nếu bạn chỉ cung cấp dinh dưỡng theo thời gian biểu của cây trồng trên đất (ví dụ 3 đến 5 lần/tuần) thì dần dần cây trồng thủy canh sẽ chết. Do lỗ hổng không khí của hệ thống thủy canh lớn hơn đất trồng nên khối chất dinh dưỡng sẽ được hòa tan trong nước nhanh hơn. Như vậy, nhìn chung mỗi ngày bạn cần cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng ít nhất một lần.
Mức độ đơn giản của hệ thống thủy canh sẽ quyết định mức độ bổ sung dinh dưỡng thường xuyên. Ngoài ra, các yếu tố như ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ, chủng loại và kích cỡ cây trồng cũng tác động đếnlịch trình tưới dung dịch dinh dưỡng cho cây trồng (có thể lên đến 4 lần mỗi ngày). Điều này có nghĩa là bạn không được quên bổ sung dinh dưỡng cho cây trồng vào ngày cuối tuần bởi chúng sẽ bắt đầu khô héo.
Trong trường hợp bắt buộc phải vắng mặt hơn 2 ngày, hãy nhờ ai đó tưới dinh dưỡng cho cây thay bạn hoặc bạn có thể xây dựng hệ thống thủy canh hỗ trợ tưới tự động.
Dung dịch nước clo có thể không phải nguyên nhân chính gây ra hiện tượng thối rễ, tuy nhiên nếu cây của bạn đang có những hiện tượng sau:
ðĐỉnh rễ chuyển màu nâu
ðHéo vào ban ngày nhưng lại khỏe mạnh vào ban đêm
ðChuyển màu vàng rồi chết
ðBị ức chế sinh trưởng
Thì bạn cần sẵn sàng giải quyết bệnh thối rễ. Việc trị bệnh này khó hơn phòng chống do khi rễ bắt đầu thối thì rất khó kiểm soát.
Giải pháp: lọc bể cấp nước bằng hệ thống lọc cát trước khi tưới cho cây. Ngoài ra còn một số phương pháp lọc nước khác như dùng tia cực tím, sục clo, làm nóng nước. Đây là những biện pháp hữu hiệu giúp ngăn chặn sinh vật gây thối rễ.
Đây là những vấn đề chính của hệ thống phun và nhỏ giọt. Các hệ thống này sử dụng máy bơm áp suất cao để đẩy dung dịch dinh dưỡng qua những lỗ rất nhỏ.Các bộ lọc dinh dưỡng và bộ lọc thô sẽ giảm phần nào sự tắc nghẽn nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ này. Nếu bạn dùng một trong những hệ thống này, hãy dành thêm thời gian mỗi ngày kiểm tra tất và thay thế vòi phun hỏng.
Ký sinh trùng bắt đầu phát triển mạnh khi hệ thống thủy canh mất đi tính vô trùng. Những hệ thống trồng cây ngoài trời hoặc nhà kính thường gặp phải vấn đề này. Tuy nhiên các loại thuốc diệt ký sinh trùng hóa học hoặc vật lý sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề, và dĩ nhiên các giải pháp hữu cơ như dùng giấm hoặc đất tảo cát đươc ưu tiên hàng đầu.
Tảo cũng là vấn đề phổ biến trong hệ thống thủy canh. Chúng thường phát triển ở khu vực thành bồn nước hoặc trong lòng ống dẫn giữa máy bơm và bể chứa dung dịch dinh dưỡng. Cách đơn giản nhất để giải quyết vấn đề này là hạn chế đặt hệ thống ra ngoài ánh nắng, và đây cũng là lý do mà các bộ dụng cụ thủy canh thường được sơn màu đen hoặc xanh sẫm. Hãy đảm bảo các dụng cụ như khay đựng, bể nước được sơn sẫm hoặc đặt trong bóng râm để tránh ánh sáng. Nếu không. Nếu điều kiện không cho phép, bạn có thể bọc ni-lông đen phía trong hoặc ngoài bộ dụng cụ để ngăn ánh sáng.
Các hạt giống rau như xà lách thường có kích thước tương đối nhỏ, kể cả khi chúng chứa các chất hóa học, thuốc diệt nấm hay có đầy đủ chất dinh dưỡng. Dù vậy, có thể đặt hai hạt giống này cùng 1 chậu cây, nhưng cũng có thể vô tình do tác động con người gây ra hoặc vô ý. Chúng tự nảy mầm và cầnlượng nước, ánh sáng và dinh dưỡngnhau. Nhìn chung, mộttrong hai cây sẽ sống nhưng trường hợp này không thường xảy ra. Nếu người làm vườn không thường xuyêntheo dõi 2 cây khi trồng cùng 1 chậu, hiệu ứng nhân đôi sẽ xảy ra và kìm hãm sư phát triển của cây. Do vậy để khắc phục cần phải thường xuyên giám sát và loại bỏ cây đã chết.
TỔNG QUAN CÁC PHƯƠNG PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ THƯỜNG GẶP TRONG HỆ THỐNG THỦY CANH
Thuốc trừ sâu Pyrethrum đã và đang là giải pháp kiểm soát tình hình hiệu quả nhất. Dù đây là sản phẩm nhân tạo nhưng hợp chất Pyrethrum được chiết xuất từ hoa và được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm diệt sâu bọvà nó an toàn khi được sử dụng đúng cách – với liều lượng thấp. Azatrol là sản phẩm thuốc trừ sâu diện rộng giúp kiểm soát các loài sâu bệnh phổ biến.
Có khá nhiều vấn đề của hệ thống thủy canh bắt nguồn từ việc bảo dưỡng chưa hợp lý và tình trạng hỏng hóc dụng cụ (hầu hết là do đã cũ), do vậy bạn cần lên lịch trình bảo dưỡng định kỳ. Hãy coi việc này như một thói quen và bạn sẽ thấy nókhông đến nỗi quá buồn tẻ. Việc lau chùi thường xuyên các dụng cụ như ống dẫn, khay đựng, v.v…. cũng cần được ưu tiêntrong suốt quá trình gieo trồng.
Thuốc trừ sâu dạng xà phòng đã được sử dụng từ nhiều thế kỷ trước và vẫn đang là biện pháp phòng sâu bệnh hiệu quả mà không độc hại.Các hoạt chất được tổng hợp từ thảo mộc cũng là cách kiểm soát sâu bọ hiểu quả, do chúng không hề độc hại và không bị ảnh hưởng bởi nước và không khí.
Thủy canh (Hydroponics) là kỹ thuật trồng cây trong dung dịch dinh dưỡng, để cây trồng phát triển mà không cần có đất. Rễ của cây sẽ sinh trưởng trong những môi trường như nước, không khí, cát hoặc đá sỏi, do đó phương pháp này đang ngày càng trở nên phổ biến. Các loại rau quả như cà chua và xà lách trở nên tươi sạch hơn khi được trồng tại các khu thủy canh và người trồng cũng không phải sử dụng thuốc trừ sâu.
Kỹ thuật thủy canh đang tỏ ra hiệu quả hơn so với kiểu trồng cây trên đất truyền thống. Các sản phẩm rau quả thủy canh ngon và dễ ăn hơn so với thông thường. Cây trồng cũng sinh trưởng nhanh và mạnh mẽ hơn tại các khu vườn thủy canh. Bạn sẽ không phải bận tâm về không gian cho cây trồng phát triển khi áp dụng kỹ thuật này bởi kích thước rễ cây không tốn diện tích như khi trồng trên đất.
Các loại rau quả nên có mặt trong bữa ăn hàng ngày của chúng ta bởi chúng rất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên nhiều người thường bỏ qua chúng bởi vị đắng gây khó chịu. Nếu bạn là một trong số họ thì bạn nên thử ăn những loại rau củ thủy canh.
Sau đây là 8 loại rau củ có thể được trồng bằng kỹ thuật thủy canh.
Bạc hà thuộc họ Salvia và sinh trưởng mạnh mẽ. Chúng được sử dụng nhiều trong pha trà và các loại đồ uống khác như soda, v.v…Trồng 2 đến 3 cây bạc hà sẽ giúp tô điểm thêm cho khu vườn thủy canh của bạn.
Dưa chuột thường dễ trồng, có vị thơm ngon phù hợp với nhiều món ăn. Loại cây này sinh trưởng tốt nhất trong hệ thống tưới nhỏ giọt.
Bao gồm tất cả các loại xà lách ngoại trừ loại tán rộng như xà lách Romaine, Bibb. Xà lách lô lô cũng rất phù hợp cho kĩ thuật thủy canh; bạn có thể trồng đa dạng các loại xà lách tại vườn một cách dễ dàng vào bất kỳ thời điểm nào.
Cũng giống như xà lách, rau lá xanh phát triển tốt trong môi trường thủy canh. Một lựa chọn rau lá xanh cho khu vườn thủy canh là là rau arugula, cải xoong, mù tạt, cải lá xoăn, mồng tơi.Bạn có thể thu hoạch một vài cây và để các cây khác tiếp tục phát triển. Tuy nhiên đừng nên thu hoạch sau khi cây đã quá lớn bởi chúng thường ảnh hưởng bởi sự thiếu tuần hoàn khí.
Cây ớt sinh trưởng trong môi trường tương tự với cây cà chua. Đó là lý do chúng trở thành cặp đôi lý tưởng để bạn trồng trong cùng một vườn thủy canh. Khác với cà chua, ớt không cần giàn mắt cáo; tuy nhiên cần sẵn sàng đỡ thân cây bằng cọc để hỗ trợ khi cây sinh trưởng .Có thể áp dụng kỹ thuật thủy canh với cả loại ớt cay và ớt ngọt.
Giống như cây húng quế, cây hương thảo ưa sống trong điều kiện khí hậu nhiệt đới. Dù tốn thời gian sinh trưởng hơn húng quế, cây hương thảo phát triển khỏe mạnh sẽ mang đến cho nhà của bạn hương thơm nhè nhẹ nhưng kéo dài.
Cà chua là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, thơm ngon và xuất hiện trong nhiều món ăn. Có 2 loại rau là rau lá xanh và rau quả, cà chua thuộc loại rau quả. Do là cây thân leo nên việc trồng cà chua trong hệ thống thủy canh có kèm theo giàn leo sẽ rất lý tưởng. Cà chua sinh trưởng tốt nhất trong hệ thống nhỏ giọt.
LƯU Ý
Khi trồng trong hệ thống thủy canh, cà chua có thể chín sau 8 tuần và cho ra nhiều quả hơn khi trồng trên đất.
Húng được xem là cây gia vị phù hợp nhất với hệ thống thủy canh. Các loài húng như húng chanh, húng ngọt, húng tím, húng quế có thể được trồng kết hợp và chúng đều sinh trưởng rất tốt trong hệ thống thủy canh.
Một số loài rau khác có thể được trồng bằng kỹ thuật thủy canh là:
Củ cải, tỏi tây, cải bruxen, cà rốt, cải bắp, cây đại hoàng, măng tây, đậu xanh, hành tây, súp-lơ, Actiso, bông cải xanh, cây cà và củ cải đường.
VIệc trồng cây trong nhà cũng được khuyến nghị áp dụng với nhiều loại rau củ truyền thống.
RAU THƠM
Các loài rau thơm cũng có thể phát triển trong hệ thống thủy canh.Chúng được dùng nhiều trong chế biến món ăn để tăng thêm hương vị và cũng là sự bổ sung tốt cho sức khỏe. Một số loài rau thơm phổ biến là: hẹ, rau mùi, kinh giới, oregano, thì là, ngải giấm và húng tây.
LỢI ÍCH CỦA VIỆC TRỒNG RAU TRONG HỆ THỐNG THỦY CANH
Kỹ thuật trồng rau trong hệ thống thủy canh sẽ cho ra những sản phẩm chất lượng cao và an toàn. Sở dĩ hệ thống thủy canh yêu cầu ít nước tưới là bởi nước được sử dụng lại trong một vòng tuần hoàn khép kín, và hệ thống chỉ yêu cầu nước sạch hoặc nước mưa.
LƯU Ý
Yêu cầu để trồng rau trong vườn thủy canh cũng giống như trồng trong vườn truyền thống, tức là ta cần đáp ứng điều kiện ánh sáng , nhiệt độ và áp dụng các tiêu chuẩn chăm sóc và bảo vệ cây trồng. Hệ thống đèn trong hệ thống thủy canh cung cấp ánh sáng cho quá trình quang hợp của cây. Một bộ dụng cụ thủy canh bao gồm các phần như đèn sinh trưởng, ballast điện tử và thủy canh phản xạ. Có nhiều nhà vườn ưu tiên loại đèn LED sinh trưởng bởi chúng nhỏ gọn và không bị nóng khi chiếu sáng.
Trên thị trường có nhiều chủng loại hệ thống thủy canh đa dạng với ưu nhược điểm khác nhau, do đó bạn hãy chọn cho mình hệ thống tốt nhất.
